اصل «تغافل»

در این چهار فرمایش گهربار تامل نمایید:

حضرت امیرالمومنین علیه­السلام در سخنی می­فرماید:‏

عَظِّمُوا أَقْدَارَكُمْ بِالتَّغَافُلِ‏ عَنِ الدَّنِيِّ مِنَ الْأُمُور

ارزش خود را با چشم پوشی از امور پست، بالا ببرید.

و فرمود:

صَلَاحُ حَالِ التَّعَايُشِ وَ التَّعَاشُرِ مِلْ‏ءُ مِكْيَالٍ ثُلُثَاهُ فِطْنَةٌ وَ ثُلُثُهُ تَغَافُلٌ‏.

اصلاح وضع زندگی به مانند کاسه ای است که دو سوم آن زیرکی و یک سوم آن چشم پوشی است.

و یا در جای دیگر می فرماید:

وَجَدْتُ جَمِيعَ مَا يَتَعَايَشُ بِهِ النَّاسُ وَ بِهِ يَتَعَاشَرُونَ مِلْ‏ءَ مِكْيَالٍ ثُلُثَاهُ اسْتِحْسَانٌ وَ ثُلُثُهُ تَغَافُل‏

همه ی آن چه مردم به آن معاشرت می کنند به مانند کاسه ای یافتم که دو سوم آن حمل بر خوبی کردن و یک سوم آن چشم پوشی است.

مِنْ أَشْرَفِ أَفْعَالِ الْكَرِيمِ تَغَافُلُهُ‏ عَمَّا يَعْلَمُ.

از شریف ترین رفتار شخص کریم، چشم پوشی اوست نسبت به آن چه می داند.

شاید نیازی به واکنش مستقیم ما در خیلی از موارد نباشد، چه بسا نادیده گرفتن خطای دیده شده از تمام مواعظ، تذکرات و تنبیهات ما اثرگذارتر باشد. فراموش نکنیم که آن چه به عنوان الگو پذیرفته می­شود، رفتار ماست نه گفتار ما! حفظ کرامت انسانی در تمامی مراحل تربیت، اصل اساسی است و نادیده گرفتن آن موجب ضررهای جبران ناپذیر خواهد بود. شاید با چشم پوشی از خطاها، این پیام را منتقل می کنیم که: «تو بدی کردی ولی بد نیستی!».

توجه شود که این نادیده گرفتن به این معنی نیست که به گونه ای به شخص خاطی برسانیم که من می دانم و با این وجود عکس العملی ندارم! بلکه منظور تظاهر به ندانستن خطاست.