مهندسی نظارت

مهندسی نظارت

1396/1/12


امروزه کمتر پدر و مادری را می توان یافت که نسبت به نحوه نظارت و کنترل فرزند خود، نگران نباشد. با گسترش روزافزون منابعی که فرزندان ما از آن ها الگو می پذیرند، لحظه به لحظه این سوال که :« ما چه می توانیم بکنیم؟!»، بیشتر خودنمایی می کند. روزگاری نگرانی ها محدود به موضوع دوستان همسال، تلویزیون و ... بود. اما امروز گسترش رسانه های جمعی، نه تنها به عنوان یک موضوع مستقل مطرح شده، بلکه در نوع موارد نظیر دوستی ها، ارتباطات خانوادگی و ... نیز، تاثیر بسزای خود را داشته است. این تاثیر تا آن جایی که یک شخصیت در آنِ واحد، می تواند دارای دو شخصیت متفاوت – حقیقی و مجازی- باشد. لذا شکی نیست که کنترل و نظارت امروز، از پیچیدگی هایی جدی برخوردار است.

باید توجه کنیم که هجمه ی این گونه نگرانی ها، نباید ما را به ناتوانی سوق دهد، بلکه هدف از طرح چنین مباحثی، تذکر به فلسفه ی وجودی والدین و حساسیت بیش از پیش رفتار ماست.

در بررسی عوامل موثر بر شخصیت فرزندان ما در سنین نوجوانی،تاثیر ارتباطات با همسالان و دوستان، بیش از هر عامل دیگری نظیر رسانه، خانواده، مدرسه و ... ارزیابی می شود. هر چند که این ارتباطات در دنیای دیجیتال امروزی، دستخوش تغییراتی در مدل رفتاری شده است اما، هم­ چنان به قوت خود باقی است. بدیهی است که نظارت در این حوزه در سنین نوجوانی، نیازمند رفتار و گفتار منطقی و معقول بوده و برخوردهای آمرانه – بایدها و نبایدها-  نه تنها تاثیری بر عملکرد نوجوان نمی گذارد بلکه سبب گسستگی هر چه بیشتر عاطفی و احساس تعلق بیشتر به آن فضا خواهد شد. از این رو شاه کلید نظارت در این سنین، به نحوه ارتباط ما با نوجوانمان برمی گردد. هر چه ارتباط قوی تر و مستحکم تر باشد، می توانیم انتظار تاثیرگذاری بیشتری داشته باشیم. ایجاد فضای گفتگوی منظم در خانواده - البته نه فقط در شرایط اضطراری و بحرانی – سبب می شود که بستری برای انتقال نقطه نظرات ما محیا باشد. این گفتگوها می تواند در مورد موضوعی که در حال حاضر در خانواده مطرح است، یا علایق نوجوانمان، اتفاقات روزانه، مشورت و تصمیم گیری های خانوادگی و ... باشد. بدون شک نمی توانیم از نوجوان انتظار داشته باشیم که سرِ بزنگاه ها فقط تابع فرمایشات ما باشد. با وجود چنین شرایطی، در مواردی که شما از ارتباط با فلان دوست نوجوان خود، احساس خطر می کنید، امکان انتقال نگرانی های خود در بستری محترمانه و آرام و در عین حال با صراحت وجود خواهد داشت؛ مثلا «من از رفتار کامبیز ناراحتم، چون در مدرسه شنیدم که چنین برخوردی داشته!» . همچنین در نقطه مقابل، اگر با موارد قابل تقدیری از رفتار دوستان فرزندمان مواجه شدیم و در سطحی بالاتر، دوست خوبی را اطراف فرزند خود مشاهده کردیم، به تقدیر از او بپردازیم و فرزند خود را برای با او بودن تشویق نماییم. چرا که نیاز به ارتباطات دوستانه، در او وجود دارد و در صورت مناسب بودن، می تواند برای ما(والدین) بسیار مفید واقع شود.

در مورد موضوع رسانه ها نیز به طور کلی باید گفت که استفاده از این منابع باید با وضع قوانین داخلی در خانواده همراه باشد. استفاده محدود و مشخص مثلا در ساعات معین، و انگیزه مند سازی در جهت پایبندی به قوانین می تواند مفید واقع شود. البته بدیهی است که نباید رطب خورده منع رطب نماید!

 

  • انعطاف پذیری و در عین حال جدیت در اجرای قوانین منزل، همواره باید حفظ شود.
  • در مواردی که با مشکلاتی مواجه می شویم، مسیر گفتگو و اخذ تصمیمات جدید را فراموش نکنیم.
  • هیچ گاه عجولانه برای تربیت فرزندمان اقدام ننماییم.
  • از جزئی نگری و حساسیت بیش از حد در رفتار نوجوان جدا پیرهیز نماییم. البته روشن است که منظور بی تفاوتی و ... نیست. شاید تغافل واژه ی مناسبی برای این موضوع باشد.
  • فراموش نکنیم که در سنین نوجوانی بیش از گفتار منطقی ما، رفتار معقول ما زیر ذره بین فرزندان است. تکیه بر سخنرانی های منطقی، ما را به سرمنزل مقصود نمی رساند!